Kapadokya sınırları içerisinde yer alan en önemli kiliselerden biri de Üzümlü Kilisesi olmaktadır. bir diğer bilinen ismide Derinkuyu Ermeni Kilisesi olarakta bilinmektedir. Kapadokya’da yer alan peribacalarının günün her saatinde tadını çıkardıktan sonra etrafta yer alan kiliseler de gezilmeli ve tarihi dokuları keşfedilmelidir. Kapadokya’da yer alan kiliseler tarihi ve kültürel mirasın bir parçasıdır. Kiliseleri gezerken mimari ve kültüre açılardan çok fazla bilgi edinebilmek mümkündür. Eşsiz görünümlere sahip olan kiliseler birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Bu sayede çok sayıda farklı özelliklere sahip kiliselerden pek çok kültürel bilgi edinilebilmektedir.
Kapadokya kiliseleri içerisinde yer ala Üzümlü Kilisesi – Aziz Theodoros Trion Kilisesi Derinkuyu ilçesinde yer almaktadır. Yaklaşık olarak 250 metre içerisinde bulunmaktadır. Eğer yol üstünde yer olan patikalar takip edildiğinde yer alan kiliseye kolaylıkla ulaşabilmek mümkündür. Kilise pek çok isimle anılmaktadır. Bunlardan biri Aziz Theodoros Trion Üzümlü Kilisesidir, diğeri Aziz Theodoros Trion Kilisesi’dir. Bir diğer adı da Aziz Nichitas Kilisesi olarak geçmektedir. Bunun nedeni kilisenin ithaf yazısında Aziz Nichitas’ın adının da geçmesi yer almaktadır.
Üzümlü Kilisesi mimari özellikleri içerisinde kare planlı olması yer almaktadır. Tek apsisten oluşmaktadır ve bu kilisenin bir manastır kilisesi olduğu bilinmektedir. Kilise tavanında saç örgüsü modelleri bulunmaktadır. Dikdörtgen bir çerçeve bulunuyor. Çerçeve içerisinde ise bir haç resmi ziyaretçileri karşılamaktadır. Haçın etrafında ise Üzümlü Kilisesi’nin adının geldiği üzüm resimleri yer almaktadır.
Üzüm Kilisesi özellikleri ile ülke genelinde dikkatleri üzerine çekmiştir. Kilise apsisi önünde bulunan duvarda Hz. İsa cübbeli şekilde resmedilmiştir. Kilisenin oyulduğu peribacasının üst kısmında ise bir hücre yer alıyor. Bu hücrede Aziz Bichitas’ın uzun yıllar boyunca saklandığı, yaşadığı rivayetler arasında yer almaktadır. Bu hücre tavanında kabartmalı şekilde yapılmış bir haç da bulunmaktadır. Kilise yanında yer alan şapel ve karşısında bulunan şarap yapım evi de kilise ile birlikte ziyaret edilmesi gerekli olan bölgelerdendir.
Aziz Theodoros Trion Kilisesi Derinkuyu ilçesinde yer almakta olan tarihi eski bir kilisedir. Vadi içerisinde 250 metre içerisinde bulunmaktadır. Kilise diğer adı olan Üzümlü Kilisesi (Aziz Theodoros Trion) olarak da anılmaktadır. Aynı zamanda bu kiliseye Aziz Nichitas Kilisesi ismi de verilmiştir. Bunun sebebi içerisinde yer alan ithaf yazısıdır.
Üzümlü Kilise sahip olduğu özellikler ile birlikte nadir görülen kiliseler içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle pek çok kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Kilise içerisinde yer alan üzüm motifleri nedeniyle Üzümlü Kilise adını almıştır. İçinde yer alan freskler dikkate değerdir. İçerisinde yer alan freskler ikonoklast öncesi döneme ait olmaları nedeni ile Kapadokya’daki nadir örnekler içerisinde yer almaktadır.
Üzümlü Kilisesi Tarihi
Üzümlü Kilisesi’nin ön tarafında ise keşişin çilesi tanımlaması ile Aziz Seimeon betimi yer almaktadır. İçerisinde kucağında yer alan İsa ve Meryem yanında ise Gabriel ve Mikhael melekleri bulunmaktadır. Üzümlü Kilisesi tarihi bilgileri ise ikonoklast öncesi dönemine ait olduğu şeklindedir. Kapadokya içerisinde var olan kiliseler arasında nadir örneklerden biridir. Bu nedenle buraya geziye gelenlerin mutlaka bu kiliseyi de ziyaret etmeleri önerilmektedir.
Kilisenin 19.yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir. Bölgenin önemli olan Rum yerleşim yerlerinden biriydi. Kilisenin bir çan kulesi de bulunmaktadır. Kapadokya Üzümlü Kilisesi 1856 yayınlanan Islahat Fermanı’na göre Abdülmecid Han döneminde yapıldığı kaydedilmiştir.
Hem yerli hem de yabancı turistler tarafından her yıl binlerce ziyaretçi kabul etmektedir. Kilise mimari açıdan etkileyici olduğu gibi aynı zamanda bezemelerin zenginliği ve duvarda yer alan resimlerle de dikkat çekmektedir. Resimlerin yüksek kaliteye sahip olması nedeniyle ilgi yüksektir. Üzümlü Kilisesi yapısı dönemi içerisinde Selçuklu mimarisinden etkilenmiştir.
Üzümlü kilisesi ulaşım yolları ziyaret etmek isteyen kişiler tarafından merak edilmektedir. Üzümlü Kilisesi Derinkuyu mevkisi içerisindedir. Kilise Niğde iline ise 50 km, Aksaray iline 80 km, Kayseri iline ise yaklaşık olarak 110 km uzaklıkta yer almaktadır.
Üzüm Kilisesi ziyaret saatleri bulunmaktadır. Bu saatler aralığında kiliseyi ziyaret edebilmek mümkündür. Kişiler bu ziyaret saatlerinde istedikleri gibi gezi yapabilmektedirler.
Kiliseyi geziye çıkanlar Aziz Theodoros Trion kimdir sorusunu sormaktadırlar. Bizans Rumu, Hristiyan aziz, kilise babası, keşiş ve teolog olarak tanımlanabilmektedir. Görev yapmış olduğu dönemde yazmış olduğu manastır kuralları kölelik karşıtı ilk yazılı kayıt olarak da kabul görmektedir. Bu nedenle tarih içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Bizans manastır anlayışının ve Bizans’ta yer alan klasik edebi türlerin canlanmasında son derece önemli büyük rol oynamıştır.
Kapadokya Üzümlü Kilisesi etrafında gezilmesi ve görülmesi gereken yerler bulunmaktadır. Burada Derinkuyu Yeraltı Şehri, Kaymaklı Yeraltı Şehri, Hakkı Atamulu Kültür Parkı gibi yerler bulunmaktadır. Kapadokya bölgesi içerisinde yeraltı şehirlerinin sayısı neredeyse 200’ü aşmış durumdadır. Kapadokya bölgesi yeraltı şehirleri ile oldukça efsaneleşmiş bir bölgedir. Sadece ülke için değil tüm dünya için bu yeraltı şehirleri son derece önemli bir konumdadır. Altı bin yıl öncen inşasına başlanmış olan bu yeraltı şehirleri Kapadokya sınırları içerisinde mutlaka görülmesi gerekli olan alanlardandır. Yıllar önce yapılmış olan bu alan günümüzde hala özenle korunmaktadır.
Derinkuyu Yeraltı Şehri 8 katlı bir yeraltı şehridir. Totalde 12 katlı olduğu düşünülmüştür. Misyonerler okulu, günah çıkarma yeri, vaftiz havuzu gibi bölümleri bulunmaktadır. Kaymaklı Yeraltı Şehri ise tarihi, kültürü ile dikkatleri kendisine çekmektedir. En güzel yeraltı şehirlerinden biridir. Geçmişteki yaşamı gözler önüne seren yeraltı şehirlerindendir. 4 katlıdır. Her katmanı nefes kesici özelliklere sahiptir. Kilise, mezarlık, vaftiz taşları gibi bölümleri bulunmaktadır. Kaymaklı Kasabası’ndan ismini almaktadır. Müze kart ile bir yıl boyunca sınırsız bir şekilde ziyaret edilmektedir.
Hakkı Atamulu Kültür Parkı yeraltı şehirlerinden sonra gezilmesi gerekli olan alanlar içerisinde yer almaktadır. Amfi tiyatro, yüzme havuzu, paten sahası, çocuk bahçesi, kitaplık gibi alanlar da bulunmaktadır. Aynı zamanda spor sahası ve park cami de yine bu alanda yer almaktadır.
Kültür parkında birçok çeşit ağaç ve bitki yer almaktadır. Etrafı ise ihata duvarı ile çevrelenmiş olup burada yer alan pek çok ağaç koruma altına alınmıştır. Kapadokya içerisinde bitmek bilmeyen doğal güzellikler bulunmaktadır. Bu doğal güzellikler günün her saatinde başka bir estetik güzellik göstermektedir. Anadolu’nun merkezinde yer alan Kapadokya bölgesi Türkiye’nin en popüler ve kendisine özel turizm alanlarından biri olmuştur. Muhteşem doğası eşsiz güzelliklerdeki vadileri, peribacaları, kayalara oyulmuş olan yerleşim yerleri, açık hava müzeleri gibi alanları ile birlikte her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turiste kapılarını aralamıştır. Burada yer alan mekanları tek bir gün içerisinde gezip görebilmek mümkün değildir. Bölge bölge yapılan turlar ile birlikte Kapadokya bölgesi derin bilgiler alınarak rahatlıkla gezilebilmektedir. Yöreye has kültürü ve tarihi dokuları ile mutlaka görülmesi gerekli olan alanlardandır.
Derinkuyu, Nevşehir’e bağlı beldelerden birisidir. Merkeze yaklaşık 30 km uzaklıktadır. Kapadokya’nın en çok gezilen yerlerinden olan Ürgüp, Avanos, Göreme’ye ise; çok daha yakındır.
Her ne kadar küçük bir belde olsa dahi turizm açısından oldukça hareketli olduğunu söylemek mümkündür. Bu hareketliliğin en büyük nedeni ise; bünyesinde Derin Kuyu Yeraltı Şehri dahil çok sayıda yeraltı şehrini barındırıyor olmasıdır. Bölgenin toprağının elverişli olması nedeni inşa edilen ve binlerce yıldır yaşanan saldırılarda halkın korunmasını sağlayan bu yeraltı şehirlerini gezdiğinizde kendinizi bir masalın içerisinde gibi hissedeceğinize emin olabilirsiniz.
